Tổng quan các quy định quan trọng về BHXH 1 lần
BHXH 1 lần là một trong các chế độ quan trọng của người lao động. Đặc biệt đối với những người cần có một khoản tiền thu nhập để trang trải cuộc sống trước mắt. Vậy những trường hợp nào được nhận BHXH một lần? Người lao động cần nắm được quy định nào nếu muốn hưởng chế độ này?
1. Bảo hiểm xã hội 1 lần là gì?
Căn cứ theo quy định tại Điều 3, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, bảo hiểm xã hội là sự bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất hoặc giảm thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động & bệnh nghề nghiệp, hết độ tuổi lao động hoặc tử tuất.
Bảo hiểm xã hội một lần là chế độ được xây dựng trên cơ sở này. Trong một số trường hợp, những người tham gia BHXH đáp ứng đủ điều kiện sẽ được hưởng một khoản trợ cấp một lần sau một khoảng thời gian đóng BHXH.
2. Điều kiện hưởng BHXH 1 lần
Căn cứ theo Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, 6 trường hợp quy định được hưởng BHXH 1 lần bao gồm:
– Đối tượng đã đủ điều kiện về tuổi để nhận lương hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH;
– Lao động nữ hoạt động chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đủ 55 tuổi nhưng chưa đóng BHXH đủ 15 năm và không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện;
– Mắc một số bệnh hiểm nghèo như: Ung thư, bại liệu, phong, lao nặng, xơ gan cổ chướng, nhiễm HIV chuyển sang AIDS,… theo luật của Bộ Y tế;
– Bộ đội, công an khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu;
– Tham gia BHXH bắt buộc sau 1 năm nghỉ việc hoặc đóng BHXH tự nguyện sau 1 năm không tiếp tục tham gia.
3. Mức hưởng BHXH 1 lần
Mức hưởng BHXH 1 lần được quy định theo Khoản 2 Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội. Cụ thể, mức hưởng được tính bằng 1,5 lần mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH đối với những năm trước 2014 và bằng hai tháng mức bình quân tiền lương đóng BHXH đối với những năm từ 2014 trở đi.
Cụ thể, công thức tính BHXH một lần:
Mức hưởng = (1,5 x M(BQ) x thời gian đóng BHXH trước 2014) + (2 x M(BQ) thời gian đóng BHXH từ 2014).
Trong đó: M(BQ) là mức tiền lương bình quân đóng BHXH.
Lưu ý: Thời gian đóng BHXH nếu lẻ tháng thì từ 1 tháng – 6 tháng sẽ tính là nửa năm, từ tháng đến 11 tháng sẽ tính là 1 năm.
4. Hồ sơ hưởng BHXH một lần
Để làm thủ tục hưởng chế độ BHXH 1 lần, người tham gia BHXH cần chuẩn bị các giấy tờ sau:
– Sổ Bảo hiểm xã hội.
– Giấy tờ cá nhân: Chứng minh thư nhân dân, sổ hộ khẩu hoặc tạm trú.
– Đơn đề nghị hưởng Bảo hiểm xã hội một lần.
Nơi nộp hồ sơ: Tại cơ quan BHXH nơi đang cư trú hoặc đăng ký thường trú/tạm trú.
Thời hạn nộp hồ sơ: Trường hợp đầy đủ điều kiện, trong thời hạn 30 ngày, người lao động cần nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH.
Thời gian giải quyết: Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết thủ tục và thực hiện chi trả chế độ.
5. Nên nhận bảo hiểm xã hội 1 lần hay hưởng lương hưu?
Theo phân tích của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, việc lựa chọn nhận bảo hiểm xã hội một lần được coi là “lợi trước mắt, thiệt thòi về lâu dài” bởi các lý do sau:
– Thứ nhất, sau này người lao động sẽ không được cộng dồn thời gian đóng BHXH mà tính thành thời gian BHXH mới, mất cơ hội hưởng lương hưu, không có thu nhập để trang trải chi phí khi về già.
– Thứ hai, nếu chọn hưởng lương hưu, người lao động có rủi ro về sức khỏe sẽ được quỹ BHXH trả kinh phí để cấp miễn phí thẻ BHYT, hưởng các quyền lợi khám, chữa bệnh BHYT.
– Thứ ba, khoản tiền đóng vào quỹ BHXH không mất đi mà được cơ quan BHXH đầu tư tăng trưởng, bảo lưu. Nếu không may qua đời, người thân của người lao động sẽ được nhận các trợ cấp mai táng, tử tuất.
– Thứ tư, nhận BHXH 1 lần sẽ thiệt thòi rất lớn vì mức 22% tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương, trong khi nếu tính toán, mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH với những năm trước 2014 là 1,5 tháng lương bình quân đóng BHXH và từ 2014 trở đi là 2 lần tháng lương bình quân đóng BHXH.
– Thứ năm, người tham gia BHXH mức lương hưu của người lao động sẽ được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế.
Như vậy, nếu người lao động lựa chọn hưởng BHXH 1 lần thì sẽ bị thiệt thòi khi chưa đến tuổi nghỉ hưu đã hết tiền dưỡng già. Đến khi về già, người lao động không có lương hưu sẽ phải phụ thuộc.
Trên đây là một số thông tin, quy định về BHXH 1 lần. Người lao động có thể tham khảo để hưởng chế độ và lựa chọn nhằm được hưởng quyền lợi tốt nhất. Bạn có thể truy cập website chính thức của Bảo hiểm xã hội điện tử eBH để tìm hiểu nhiều hơn những thông tin hữu ích nhất về các chế độ của BHXH Việt Nam.
